Na zachodzie jest połączone Cieśniną Gibraltarską z Oceanem Atlantyckim, na wschodzie przez Cieśninę Dardanele łączy się z Morzem Marmara i dalej przez Cieśninę Bosfor z Morzem Czarnym, zaś przez Kanał Sueski z Morzem Czerwonym i dalej z Oceanem Indyjskim.
To śródlądowe morze jako jedyne na świecie otoczone jest lądami należącymi do trzech części świata. Już przed tysiącami lat kwitła tu kultura i nauka, rozwijało się rolnictwo, rzemiosło, handel i żegluga. Na obszarze tym pozostały bogate pamiątki starych cywilizacji – pojedyncze zabytki i całe miasta. Wspólną cechą tych państw, poza dostępem do morza, jest klimat i roślinność śródziemnomorska.
Nad Morzem Śródziemnym leżą (zgodnie z ruchem wskazówek zegara): Gibraltar, Hiszpania, Francja, Monako, Włochy, Malta, Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Albania, Grecja, Cypr, Turcja, Syria, Liban, Izrael (w tym Strefa Gazy), Egipt, Libia, Tunezja, Algieria i Maroko. Większość państw basenu Morza Śródziemnego współpracuje w ramach Partnerstwa Eurośródziemnomorskiego.
Fauna Morza Śródziemnego liczy w przybliżeniu około 5000 gatunków.
Nazwa
Termin "Morze Śródziemne" pochodzi z łacińskiego słowa mediterraneus znaczącego tyle, co "w środku ziemi" lub "między lądami" (medius- 'między, pośrodku' + terra 'ziemia, ląd'), jako, że znajduje się między kontynentami Afryką i Europą. Grecka nazwa Mesogeios (Μεσόγειος) jest podobna- μέσο, " środek" + γη, "ziemia, ląd". W czasach historycznych Morze Śródziemne miało kilka nazw, np. Rzymianie powszechnie nazywali je Mare Nostrum- (z łaciny; dosł. "nasze morze") lub też Mare Internum. W Biblii pierwotnie znane było jako "Wielkie Morze" [ (Lb,34:6,7), (J,1:4, 9:1), (Ez, 47:10,15,20)] lub po prostu "Morze" [(1Krl 5:9), (1Mch 14:34, 15:11)], ale także znane jako "Hinder Sea" z powodu swojego położenia na zachodnim brzegu Ziemi Świętej i dlatego znajdującym się za osobą spoglądającą na wschód, o czym jest mowa w Starym Testamencie, co czasami tłumaczone jest jako "Zachodnie Morze" [(Pwt,11:24), (Jl, 2:20)]. Inną nazwą było "Morze Filystynów" (Wj, 23:31) z powodu ludzi zamieszkujących dużą część wybrzeża blisko Izraelitów. We współczesnym hebrajskim było zwane HaYyam HaTtikhon (הַיָּם הַתִּיכוֹן)- "Środkowym Morzem", dosłownym tłumaczeniem niemieckiego odpowiednika Mittelmeer. W języku tureckim znane jest jako Akdeniz- "Białe Morze", w arabskim- l-Baḥr al-Abyaḍ al-Mutawassiṭ (البحر الأبيض المتوسط), co możemy zrozumieć jako "Białe Morze Środkowe"), zaś w islamskiej i dawnej arabskiej literaturze było wymienione jako Baḥr al-Rūm (بحر الروم), lub "Rzymskie/Bizantyjskie Morze".
Podział
Podział Morza Śródziemnego wg Międzynarodowego Biura Hydrograficznego w Monako:
Basen Zachodni (Algiersko-Prowansalski):
Morze Alborańskie (pow. 53 tys. km2) za Cieśniną Gibraltarską,
Morze Balearskie (pow. 86 tys. km2) zwane także Iberyjskim nad archipelagiem – Baleary,
Morze Liguryjskie (pow. 84 tys. km2) nad Korsyką,
Morze Tyrreńskie (pow. 214 tys. km2) pomiędzy Sardynią a zachodnią częścią Półwyspu Apenińskiego;
Basen Wschodni (Lewantyński):
Morze Jońskie (pow. 169 tys. km2) pomiędzy południowym wybrzeżem Półwyspu Apenińskiego a półwyspem – Peloponez w Grecji,
Morze Adriatyckie (pow. 139 tys. km2) pomiędzy Włochami a państwami byłej Jugosławii,
Morze Egejskie (pow. 196 tys. km2) pomiędzy Grecją a Azją Mniejszą,
Morze Ikaryjskie.
Podział nie uwzględnia innych obszarów Morza Śródziemnego nazywanych również morzami:
Morze Sycylijskie pod Sycylią,
Morze Trackie pod Tracją,
Morze Mirtejskie po wschodniej stronie Półwyspu Peloponeskiego,
Morze Kreteńskie nad Kretą,
Morze Cypryjskie nad Cyprem,
Morze Lewantyńskie (pow. 320 tys. km2) od wschodniego wybrzeża Krety do wybrzeży Izraela,
Morze Libijskie zwane Morzem Syrty nad Libią.
Wyspy
Ważniejsze wyspy to (licząc od zachodu)
Baleary (ok. 200 wysp, pow. 5014 km2)
Ibiza (571 km2)
Majorka (3600 km2)
Minorka (668 km2)
Formentera (82 km2)
Sardynia (24 090 km2)
Korsyka (8680 km2)
Sycylia (25 710 km2) - największa
Wyspy Liparyjskie (17 wysp, pow. 117 km2)
Malta (246 km2)
Kreta (8336 km2)
Rodos (1401 km2)
Cypr (9251 km2).
Pomiędzy Korsyką a Półwyspem Apenińskim znajdują się m.in.
Elba (224 km2)
Pianosa (10,3 km2)
Gorgona (2,25 km2)
Montecristo (10,4 km2).
| Wyspa | Państwo | Powierzchnia (km2) | Maks. wysokość (m n.p.m.) | ||
| 1 | Sycylia |  Włochy | 25 460 | 3 322 | |
| 2 | Sardynia | Włochy | 23 813 | 1 834 | |
| 3 | Cypr |  Cypr[a] | 9 251 | 1 951 | |
| 4 | Korsyka |  Francja | 8 681 | 2 710 | |
| 5 | Kreta |  Grecja | 8 261 | 2 456 | |
| 6 | Eubea | Grecja | 3 655 | 1 743 | |
| 7 | Majorka |  Hiszpania | 3 640 | 1 445 | |
| 8 | Lesbos | Grecja | 1 630 | 968 | |
| 9 | Rodos | Grecja | 1 398 | 1 215 | |
| 10 | Chios | Grecja | 842 | 1 297 | |
| 11 | Kefalinia | Grecja | 781 | 1 628 | |
| 12 | Minorka | Hiszpania | 692 | 357 | |
| 13 | Korfu | Grecja | 592 | 906 | |
| 14 | Ibiza | Hiszpania | 577 | 475 | |
| 15 | Dżerba |  Tunezja | 523 | 49 | |
| 16 | Lemnos | Grecja | 476 | 319 | |
| 17 | Samos | Grecja | 476 | 1 433 | |
| 18 | Naksos | Grecja | 428 | 1 001 | |
| 19 | Zakintos | Grecja | 406 | 756 | |
| 20 | Cres |  Chorwacja | 406 | 639 | |
| 21 | Krk | Chorwacja | 406 | 568 | |
| 22 | Brač | Chorwacja | 395 | 778 | |
| 23 | Andros | Grecja | 380 | 944 | |
| 24 | Thasos | Grecja | 378 | 1 127 | |
| 25 | Leukada | Grecja | 303 | 1 158 | |
| 26 | Karpathos | Grecja | 301 | 1 215 | |
| 27 | Hvar | Chorwacja | 300 | 626 | |
| 28 | Kos | Grecja | 290 | 875 | |
| 29 | Pag | Chorwacja | 285 | 348 | |
| 30 | Imroz |  Turcja | 279 | 610 | |
| 31 | Kíthira | Grecja | 278 | 507 | |
| 32 | Korčula | Chorwacja | 276 | 568 | |
| 33 | Ikaria | Grecja | 255 | 1 042 | |
| 34 | Malta |  Malta | 246 | 245 | |
| 35 | Elba | Włochy | 224 | 1 018 | |
| 36 | Skyros | Grecja | 209 | 792 | |
| 37 | Paros | Grecja | 195 | 724 | |
| 38 | Tinos | Grecja | 194 | 726 | |
| 39 | Samotraka | Grecja | 178 | 1 611 | |
| 40 | Melos | Grecja | 151 | 748 | |
| 41 | Keos | Grecja | 129 | 560 | |
| 42 | Amorgos | Grecja | 121 | 823 | |
| 43 | Marmara | Turcja | 117 | ||
| 44 | Dugi Otok | Chorwacja | 114 | 300 | |
| 45 | Kalimnos | Grecja | 111 | 760 | |
| 46 | Chergui | Tunezja | 110 | ||
| 47 | Sant'Antioco | Włochy | 109 | 20 | |
| 48 | Ios | Grecja | 108 | 732 | |
| 49 | Mljet | Chorwacja | 100 | 514 | |
| 50 | Kithnos | Grecja | 100 | 356 | |
| 51 | Astipalea | Grecja | 97 | 482 | |
| 52 | Itaka | Grecja | 96 | 809 | |
| 53 | Skopelos | Grecja | 96 | 567 | |
| 54 | Salamina | Grecja | 95 | 365 | |
| 55 | Rab | Chorwacja | 91 | 408 | |
| 56 | Vis | Chorwacja | 90 | 348 | |
| 57 | Mykonos | Grecja | 86 | 341 | |
| 58 | Síros | Grecja | 84 | 442 | |
| 59 | Egina | Grecja | 83 | 531 | |
| 60 | Formentera | Hiszpania | 83 | 119 | |
| 61 | Pantelleria | Włochy | 83 | 836 | |
| 62 | Santoryn | Grecja | 76 | 567 | |
| 63 | Lošinj | Chorwacja | 75 | 588 | |
| 64 | Serifos | Grecja | 73 | 585 | |
| 65 | Sifnos | Grecja | 73 | 682 | |
| 66 | Gharbi | Tunezja | 69 | ||
| 67 | Gozo | Malta | 67 | 195 | |
| 68 | Kasos | Grecja | 66 | 550 | |
| 69 | Alonnisos | Grecja | 64 | 456 | |
| 70 | Tilos | Grecja | 63 | 612 | |
| 71 | Pašman | Chorwacja | 63 | 892 | |
| 72 | Šolta | Chorwacja | 59 | 238 | |
| 73 | Simi | Grecja | 58 | 617 | |
| 74 | Leros | Grecja | 53 | 327 | |
| 75 | San Pietro | Włochy | 51 | 211 | |
| 76 | Asinara | Włochy | 51 | 408 | |
| 77 | Hydra | Grecja | 50 | 592 | |
| 78 | Ugljan | Chorwacja | 50 | 288 | |
| 79 | Skiathos | Grecja | 48 | 433 | |
| 80 | Lastovo | Chorwacja | 47 | 417 | |
| 81 | Ischia | Włochy | 46 | 789 | |
| 82 | Ajos Efstratios | Grecja | 43 | 298 | |
| 83 | Nisyros | Grecja | 41 | 588 | |
| 84 | Sikinos | Grecja | 41 | 552 | |
| 85 | Psara | Grecja | 40 | 512 | |
| 86 | Anafi | Grecja | 38 | 584 | |
| 87 | Lipari | Włochy | 37 | 602 | |
| 88 | Bozca | Turcja | 36 | 192 | |
| 89 | Kimolos | Grecja | 36 | 397 | |
| 90 | Antiparos | Grecja | 35 | 308 | |
| 91 | Patmos | Grecja | 35 | 269 | |
| 92 | Kornat | Chorwacja | 32 | 207 | |
| 93 | Folegandros | Grecja | 32 | 416 | |
| 94 | Furni | Grecja | 30 | 514 | |
| 95 | Gawdos | Grecja | 30 | 368 | |
| 96 | Čiovo | Chorwacja | 29 | 220 | |
| 97 | Chalki | Grecja | 28 | 593 | |
| 98 | Salina | Włochy | 27 | 962 | |
| 99 | Olib | Chorwacja | 26 | 74 | |
| 100 | Uzunada | Turcja | 25 | ||
| 101 | Paksos | Grecja | 25 | 248 | |
| 102 | Kalamos | Grecja | 25 | 747 | |
| 103 | Kyra Panagia | Grecja | 25 | 302 | |
| 104 | Giglio | Włochy | 24 | 405 | |
| 105 | Cunda Island | Turcja | 23 | ||
| 106 | Poros | Grecja | 23 | 358 | |
| 107 | Molat | Chorwacja | 23 | 142 | |
| 108 | Vir | Chorwacja | 22 | 125 | |
| 109 | Spetses | Grecja | 22 | 248 | |
| 110 | Paşaliman? | Turcja | 21 | ||
| 111 | Saria | Grecja | 21 | 631 | |
| 112 | Vulcano | Włochy | 21 | 501 | |
| 113 | Avşa | Turcja | 21 | ||
| 114 | Lampedusa | Włochy | 21 | 113 | |
| 115 | La Maddalena | Włochy | 21 | ||
| 116 | Meganisi | Grecja | 20 | 297 | |
| 117 | Favignana | Włochy | 19 | 6 | |
| 118 | Capraia | Włochy | 19 | 52 | |
| 119 | Murter | Chorwacja | 19 | 125 | |
| 120 | Makronisos | Grecja | 18 | 280 | |
| 121 | Andikíthira | Grecja | 18 | 378 | |
| 122 | Elafonisos | Grecja | 18 | 275 | |
| 123 | Iraklia | Grecja | 18 | 133 | |
| 124 | Iž | Chorwacja | 18 | 168 | |
| 125 | Giaros | Grecja | 17 | 490 | |
| 126 | Megalonisos Petalion | Grecja | 17 | ||
| 127 | Poliegos | Grecja | 17 | 370 | |
| 128 | Unije | Chorwacja | 17 | 132 | |
| 129 | Lipsi | Grecja | 16 | 277 | |
| 130 | Šipan | Chorwacja | 16 | 243 | |
| 131 | Caprera | Włochy | 16 | 212 | |
| 132 | Cabrera | Hiszpania | 16 | 172 | |
| 133 | Keros | Grecja | 15 | 432 | |
| 134 | Žirje | Chorwacja | 15 | 131 | |
| 135 | Sestrunj | Chorwacja | 15 | 186 | |
| 136 | Silba | Chorwacja | 15 | 80 | |
| 137 | Žut | Chorwacja | 15 | 155 | |
| 138 | Pserimos | Grecja | 15 | 268 | |
| 139 | Inusses | Grecja | 14 | 182 | |
| 140 | Peristera | Grecja | 14 | 250 | |
| 141 | Rineja | Grecja | 14 | 136 | |
| 142 | Agathonisi | Grecja | 14 | 209 | |
| 143 | Donoussa | Grecja | 14 | 363 | |
| 144 | Prvić | Chorwacja | 14 | 357 | |
| 145 | Stromboli | Włochy | 13 | 926 | |
| 146 | Dokos | Grecja | 13 | 308 | |
| 147 | Île de Porquerolles | Francja | 13 | 142 | |
| 148 | Drvenik veliki | Chorwacja | 12 | 177 | |
| 149 | Marettimo | Włochy | 12 | 686 | |
| 150 | Angistiri | Grecja | 12 | 294 |